Respiratory system are following organs :- Larynx or voice box (स्वरयन्त्र) (1) Introduction- (2) Situation- (3) Measurement- Length – 44 m.m. in …
Our Blog
-
-
शारीरिक दोष आयुर्वेद मतानुसार शरीर का निर्माण पंचमहाभूत एवं आत्मा के द्वारा होता है। पंचमहाभूतों के विकार त्रिदोष (वात, पित्त, कफ), सप्त …
-
पर्याय – कर्म, यत्न, प्रयत्न, कर्मसमारम्भ प्रवृत्ति खलु चेष्टा कार्यार्था, सैव क्रिया कर्म यत्न कार्य समारम्भश्च। (च. वि. 8/77) कार्य निमित्त की …
-
शरीरनाम् चेतनाधिष्ठानभूतं पंचमहाभूत विकारसमुदायात्मकं समयोगवाही। (च. शा. 6/3) अर्थात् चेतना का अधिष्ठान, पंचमहाभूतों के विकार से उत्पन्न, समुदाय रूप एवं समयोगवाही शरीर …
-
सारतश्चेति साराण्यष्टौ पुरुषणां बलमान विशेषज्ञानार्थमुपदिष्यन्ते, तद्यथा-त्वग्रक्तमांस मेदोऽस्थिमज्जशुक्र- सत्वानीति। (च. वि. 8/102) पुरुषों के बल का प्रमाण जानने के लिए आठ प्रकार के …
-
स्वरूप :- ओजस्तु तेजो धातूनां शुक्रान्तानां परं स्मृतम् ।हृदयस्थमपि व्यापि देहस्थितिनिबन्धनम्।। (अ. हृ.सू. 11/37) सभी धातुओं का उत्कृष्ट अंश ओज होता है। …
-
व्युत्पत्ति :- श्लिष आलिङ्गने धातु में मनिंन प्रत्यय लगने से श्लेष्मा शब्द बना है। अर्थात् जिसमें संयोग या जोडने की शक्ति हो …
-
व्युत्पत्तिः – तप संतापे’, ‘तपदाहेः’ “तापयति दहति भुक्तमाहारजातमिति पित्तम्।” जो शरीर में दाह एव उष्मा उत्पन्न करे वह पित्त होता है, अर्थात् …
-
वात की व्युत्पत्ति (Derivation of Vata) :- वा धातु + क्त प्रत्यय लगने से वात शब्द बना है। वात निरुक्ति (Etymology of …
- 1
- 2